Κίνημα Ναυτικού

Ομιλία Αντιναυάρχου ε.α. Βασίλη Δημητρόπουλου.

Εξοχότατε κύριε Πρόεδρε της Δημοκρατίας,

κυρίες και κύριοι, σαν εισαγωγή θα ήθελα να ανταποκριθείτε στην παράκλησή μου και να θελήσετε να αφήσετε την σκέψη σας, να περιπλανηθεί σε εκείνους που αγωνίστηκαν για την αποκατάσταση της δημοκρατίας και που σήμερα, σώματι μόνο, είναι απόντες και να τηρήσουμε ενός λεπτού σιγή στη μνήμη τους.

Εξοχότατε , κύριες και κύριοι η παρουσία σας επιβεβαιώνει την μεγάλη και ουσιαστική σημασία που είχε το κίνημα του Πολεμικού Ναυτικού, για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Πατρίδα μας και που κατά την άποψη πολλών, υπήρξε η κορυφαία αντιχουντική πράξη.

Εκλεκτές και εκλεκτοί προσκεκλημένοι και συνάμα έμψυχα τείχη της Δημοκρατίας,

Αισθάνομαι ιδιαίτερα μεγάλη τιμή, αλλά και συγκίνηση, μια και είμαι ο πρώτος Αξιωματικός - ομιλητής, που δεν είχα σχέση με το Κίνημα του Πολεμικού Ναυτικού, αφού, όταν έγινε, ήμουν ακόμα τριτοετής Δόκιμος στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων.

Αποδέχθηκα την πρόκληση αυτή γνωρίζοντας, ότι η ευθύνη μιας τέτοιας ομιλίας είναι ιδιαίτερα μεγάλη και η αγωνία μου ακόμα μεγαλύτερη, αφού οφείλω να εκφραστώ και σαν εκπρόσωπος μιας ολόκληρης γενιάς Αξιωματικών, αυτής της πρώτης μεταπολιτευτικής περιόδου.

Κακά τα ψέματα ! είμαστε η γενιά που όλοι οι Έλληνες μας χαρακτήριζαν σαν ‘παιδιά της Χούντας’, αφού φοιτήσαμε και αποφοιτήσαμε από τις Παραγωγικές Σχολές κατά τη διάρκεια της. Την ιστορία του Κινήματος θα την έχετε ακούσει πολλές φορές, αλλά θεωρώ σκόπιμο να αναφέρω μερικά απαραίτητα και βασικά στοιχεία, κυρίως για τις νεότερες γενιές που μας κάνουν την τιμή να βρίσκονται σήμερα εδώ, έτσι ώστε μια από τις τιμημένες σελίδες της σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας που είναι και το Κίνημα του Πολεμικού Ναυτικού να μην μείνει αποστεομένη και αναμνησιακή που κάθε χρόνο, επετειακά και μόνο, την τιμούν το Πολεμικό Ναυτικό και οι εκλεκτοί προσκεκλημένοι του, αλλά αντίθετα να γίνει φάρος που με το φώς του θα οδηγεί τα επόμενα βήματα της ζωής όλων μας – και κυρίως των νέων.

Από την αρχή της δικτατορίας το Πολεμικό Ναυτικό είχε κρατήσει την πλέον αρνητική στάση, με χαρακτηριστικό το παράδειγμα της άμεσης παραίτησης του αείμνηστου Αρχηγού Γ.Ε.Ν. Κωνσταντίνου Εγκολφόπουλου (1967). Στις 13 Δεκεμβρίου της ίδιας χρονιάς, εκδηλώθηκε το Αντικίνημα του τέως Βασιλέα και που υποστηρίχθηκε από το Πολεμικό Ναυτικό ανεξάρτητα από τις πολιτικές πεποιθήσεις αυτών που συμμετείχαν, προσπάθεια που δεν ευοδώθηκε ως γνωστόν και ευθύς αμέσως στελέχη του Ναυτικού ξεκίνησαν να σχεδιάζουν την ανατροπή της χούντας και την επαναφορά του δημοκρατικού πολιτεύματος. Το 1972 ήδη στο Κίνημα είχαν προσχωρήσει Αξιωματικοί και των άλλων δυο Σωμάτων (στρατού και αεροπορίας), όπως και αρκετοί απλοί πολίτες.

Την απόφασή τους να εκδηλώσουν δράση, ενίσχυσε η εξέγερση των φοιτητών της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, το Φεβρουάριο του 1973, καθώς εκτίμησαν ότι η ελληνική κοινωνία ήταν πια έτοιμη για μια πολιτική ανατροπή. Μετά από αναβολές, ημερομηνία εκδήλωσης της στάσης-κινήματος αποφασίσθηκε η 23η Μαΐου, ημέρα κατά την οποία είχαν προγραμματισθεί ασκήσεις του στόλου, γεγονός που θα διευκόλυνε, κατά την άποψή τους, την εξέγερση. Ωστόσο, την προηγουμένη μέρα υποπτεύθηκαν ότι το μυστικό της συνωμοσίας διέρρευσε, βλέπετε, πάντα υπάρχει ένας ή και περισσότεροι Εφιάλτες που θα προδώσουν τους 300 - και έτσι αποφασίσθηκε η αναβολή του κινήματος. Την 23η Μαΐου ξεκίνησαν οι συλλήψεις, που οδήγησαν σε εξαντλητικές ανακρίσεις και σκληρά βασανιστήρια στο ΕΑΤ-ΕΣΑ και αλλού. Μεγάλος αριθμός Αξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού φυλακίσθηκε, καθώς και ορισμένοι της Πολεμικής Αεροπορίας, του στρατού ξηράς και πολίτες.

Μόλις έγιναν γνωστές οι αρχικές συλλήψεις , το αντιτορπιλικό «Βέλος» στο οποίο κυβερνήτης ήταν ο εκ των πρωτεργατών του Κινήματος, Αντιπλοίαρχος τότε αείμνηστος τώρα Νίκος Παππάς, με δική του μη σχεδιασμένη πρωτοβουλία, εγκατέλειψε το σχηματισμό σκαφών που μετείχαν σε άσκηση του ΝΑΤΟ στα ανοικτά της Σαρδηνίας και κατέπλευσε στο λιμένα του Φιουμιτσίνο Ιταλίας. Εκεί συγκέντρωσε το πλήρωμα του πλοίου του και τους ενημέρωσε για τις προθέσεις του να εγκαταλείψει το πλοίο του και να ζητήσει πολιτικό άσυλο από τις ιταλικές αρχές. Τότε μεγάλος αριθμός του πληρώματος θέλησε να τον ακολουθήσει. Η απόφαση που έλαβε ήταν να τον ακολουθήσει μεν ικανός αριθμός Αξιωματικών και Υπαξιωματικών, χωρίς όμως δε να μειωθεί το αξιόπλοο και αξιόμαχο του Πλοίου του. Σε όλους ύστερα από πολυήμερη ταλαιπωρία, παραχωρήθηκε πολιτικό άσυλο από τις Ιταλικές αρχές.
Στο σημείο αυτό, δεν μπορώ να αντισταθώ στην πρόκληση, για την άποψη – που ήδη από τον Πλάτωνα εκφέρεται – ότι τα ονόματα δεν δίδονται τυχαία, αντίθετα στιγματίζουν και ‘ιστορούν’ το φορέα τους. Έτσι, η πολιτική και ιστορική μοίρα ήθελε το αντιτορπιλικό «Βέλος» να είναι εκείνο που, ως πραγματικό βέλος, θα εξακόντιζε και θα διεθνοποιούσε το Ελληνικό ζήτημα, δηλαδή τη χούντα στην Ελλάδα, σε όλον τον κόσμο και θα ανάγκαζε τους δικτάτορες να εκτεθούν, διεθνώς πλέον. Μετά από τρείς μήνες και παρότι αρχικά ανακοινώθηκε η παραπομπή των πρωτεργατών του Κινήματος σε στρατοδικείο, το καθεστώς της Χούντας έδωσε αμνηστία και αποφυλακίσθηκαν όλα τα συλληφθέντα στελέχη, τους επιβλήθηκε ωστόσο η πειθαρχική ποινή της απόταξης, (η οποία ακυρώθηκε μετά την πτώση της χούντας, με την μεταπολίτευση).
Θα διερωτηθεί κάποιος, γιατί το κίνημα στο χώρο των Ενόπλων Δυνάμεων έγινε από το Πολεμικό Ναυτικό. Θα μου επιτρέψετε να καταθέσω την προσωπική μου άποψη. Το Πολεμικό Ναυτικό είναι βαθιά δημοκρατικό σώμα, βλέπετε η θάλασσα, με την απεραντοσύνη της, ανοίγει δρόμους για την ψυχή και το μυαλό και σου δίνει την αίσθηση ότι τα όρια είναι μακρυά!!!! Παρεμβαίνει στο ήθος μας, μας οπλίζει με άγραφους νόμους, η τήρηση των οποίων είναι πολύ δυσκολότερη και είναι αυτοί που μας εμπνέουν. Η πειθαρχία στο Σώμα αυτό, είναι απόλυτα συνειδητή και ο κάθε προϊστάμενος διαπνέεται από τον σεβασμό στην σκέψη και την άποψη του κάθε στελέχους του. Υπάρχουν οπωσδήποτε και άλλοι παράγοντες, καθαρά τεχνικοί, όμως όσοι και αν καταγραφούν η ύπαρξη του έμψυχου και συνάμα ψυχωμένου δυναμικού, με το βλέμμα και την ψυχή στο γαλάζιο της θάλασσας, είναι απόλυτα καθοριστική. Έμψυχα λοιπόν τείχη της Δημοκρατίας τα πλοία, ναι και αισθάνομαι σαν ένα παράβλημα ανάμεσα σε σας και σε αυτά τα ξύλινα και σιδερένια τείχη που μας προσέφεραν με την ψυχή τους ιδιαίτερες συγκινήσεις. Ναι, τα πλοία έχουν ψυχή και μιλάνε και όσοι τα υπηρέτησαν τα άκουγαν και τα αισθανόντουσαν. Όταν αναφερόμαστε σ΄αυτά τα χαρακτηρίζουμε με το κτητικό «μου» (το πλοίο ‘μου’). Αυτά λοιπόν μίλησαν, σε κείνες τις ζοφερές και σκοτεινιασμένες χουντικές μέρες και είπαν στους τότε Αξιωματικούς τους: «χρησιμοποιήστε μας για τη Δημοκρατία, για τον αληθινό πατριωτισμό των Ελλήνων….». Και άκουσαν τη φωνή τους και πήραν δύναμη από τη δύναμή τους. Έμψυχα τείχη της αληθινής Δημοκρατίας εσείς όλοι οι εκλεκτοί προσκεκλημένοι μας που με την παρουσία σας τιμάτε όλους αυτούς τους άγνωστους που συμμετείχαν στο κίνημα. Ναι Άγνωστοι είναι οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, οι άνδρες του Πολεμικού Ναυτικού που συμμετείχαν στο Κίνημα και αυτό οφείλεται στο ότι αδιαφόρησαν για τιμές και δόξες, γιατί τους διέκρινε η σεμνότητα και γιατί ενστερνίστηκαν το δίδαγμα του Θουκυδίδη που λέει ότι: «ο ηγέτης και ο προσφέρων στην πατρίδα, οφείλει να είναι αδωρότατος. Δεν επεδίωξαν ανταλλάγματα από την πατρίδα, αλλά ακολούθησαν το Σωκρατικό δίδαγμα υπακούοντας και ‘περιθάλποντας’την χαλεπαίνουσα πατρίδα τους, και απλά επανεντάχθηκαν στις δομές της πολιτείας και του Στρατεύματος. Όλοι αυτοί – πέραν των πολιτικών και ιστορικών συνεπειών που επέφεραν - είχαν ξεχωριστές αρετές αλλά και κυρίως είχαν μεταξύ τους κοινές αξιακές πεποιθήσεις, όσον αφορά την Δημοκρατία, κατά δε την άσκηση των καθηκόντων τους, με βάση ακριβώς αυτόν τον αξιακό κώδικα, έκαναν αυτό που έπρεπε για την νεότερη γενιά, δηλαδή και μας ενέπνευσαν με τις αρχές αυτές, και μας διοίκησαν με αυτές.
Δεν είναι δε καθόλου τυχαίο και συμπτωματικό  ότι το Κίνημα του Ναυτικού είναι ένα από τα ελάχιστα και μάλιστα αναίμακτα κινήματα, στη σύγχρονη Ιστορία της χώρας μας,που αυτοί που το οργάνωσαν και συμμετείχαν σ΄αυτό δεν επεδίωκαν κατάκτηση εξουσίας. Μετά το Κίνημα του Ναυτικού ακολούθησε ως γνωστόν η εξέγερση του Πολυτεχνείου, στις 17 Νοεμβρίου του 1973, είχε βέβαια προηγηθεί η εξέγερση της Νομικής. Και οι δύο αυτές εξεγέρσεις ήταν μαζικές και αυθόρμητες. Το Κίνημα του Ναυτικού δεν θα μπορούσε ούτε μαζικό να είναι αλλά ούτε και αυθόρμητο, λόγω φύσης και θέσης, αφού είναι διαφορετικό να εξεγείρεται κατά της χούντας ένα τμήμα του λαού, και μάλιστα τα νιάτα, και διαφορετικό ζήτημα να αντιδρά ένα μέρος της τότε  εξουσίας, όπως είναι οι Ένοπλες Δυνάμεις. Για το Κίνημα του Ναυτικού απαιτείτο οργάνωση και μάλιστα πολύ καλά σχεδιασμένη και μελετημένη σε βάθος χρόνου, έπρεπε μέσα από το σύστημα των μεταθέσεων να βρεθούν οι κατάλληλοι άνθρωποι στις κατάλληλες θέσεις, όπως και οι τρείς αυτές βασικές εξεγέρσεις (νιάτα και θάλασσα) συνδυάστηκαν, και με την βαθμηδόν κορύφωσή τους επέφεραν δυναμικό πλήγμα κατά της χούντας. Το κίνημα του Ναυτικού πέτυχε σε συνδυασμό με την κίνηση του αντιτορπιλικού ‘Βέλος’, μεταξύ άλλων, την διεθνοποίηση του Ελληνικού προβλήματος, όπως ήδη προαναφέρθηκε, αφού, ο Κυβερνήτης του Νίκος Παππάς, υποστηριζόμενος και από τους φυγάδες Αξιωματικούς προέβει σε συνεντεύξεις στο Διεθνή Τύπο όπου με επιχειρήματα απέδειξε τη δυσφορία και την αντίθεση της μεγάλης πλειοψηφίας του ελληνικού λαού και μέρους του στρατού στη δικτατορία. Καταδείχθηκε έτσι διεθνώς η έκταση που είχε λάβει η αντίδραση κατά της δικτατορίας και στάθηκε μια από τις κυριότερες αιτίες για την κατάρρευση της χούντας.
Εδώ θα βάλω και το ρητορικό ερώτημα: ‘Δεν το γνώριζαν οι κυβερνήσεις των ξένων χωρών, ΝΑΤΟ κλπ ότι στην Ελλάδα υπήρχε δικτατορία;’ Ας αφήσουμε την Ιστορία να απαντήσει (ο καθένας μας άλλωστε ήδη γνωρίζει).
Στο εσωτερικό της χώρας, το Κίνημα του Ναυτικού απέδειξε στον Ελληνικό Λαό,ότι τελικά δεν είναι όλο το στράτευμα χουντικοί ούτε η χούντα είναι άτρωτη αλλά αντίθετα δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για τις μετέπειτα πολιτικές και ιστορικές εξελίξεις. Ήταν ο προπομπός των γεγονότων που ακολούθησαν, αφού ήταν αυτό που ροκάνισε επαρκώς τα θεμέλια του δικτατορικού καθεστώτος. Για τους λόγους αυτούς λοιπόν το Κίνημα του Ναυτικού είχε σαφώς θετική εισφορά, ανεξάρτητα αν, λόγω της κατάδοσής του, δεν κατόρθωσε να πετύχει τον επιδιωκόμενο στόχο, δηλαδή την άμεση αποκατάσταση της Δημοκρατίας, αν είχε δε πετύχει δεν θα ακολουθούσε η εισβολή των Τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο. Γι αυτό το τελευταίο εκτιμώ ότι θα πρέπει , να αποκαλυφθούν όσοι συμμετείχαν με τον οιονδήποτε τρόπο στην κατάδοση του κινήματος και ανεξάρτητα από το τι γνώριζε το τότε καθεστώς και αν είχε ή όχι ανάγκη τους πληροφοριοδότες του. Ο στόχος όμως πολιτικά και στο εσωτερικό πέτυχε και αυτή η επιτυχία ήταν πολύ σημαντική,διότι έδωσε την δυνατότητα στην πρώτη μεταπολιτευτική Κυβέρνηση,αλλά και στις επόμενες εκλεγμένες να έχουν δημοκρατικά ερείσματα μέσα στον χώρο των Ενόπλων Δυνάμεων,έτσι ώστε να εγκαθιδρυθεί - όχι εύκολα και άκοπα - η δημοκρατία που τόσο είχε πληγεί μέχρι τότε από τους δικτάτορες Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφέρω, εκπροσωπώντας, αν θέλετε, τη γενιά των Αξιωματικών εκείνων που φοιτήσαμε στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων κατά τη διάρκεια της χούντας και αποφοιτήσαμε ακριβώς την ημέρα της εισβολής των Τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο, την 20 Ιουλίου 1974, υπηρετώντας ήδη από την επόμενη ημέρα – νεαροί Σημαιοφόροι 22 ετών – σε μάχιμες μονάδες του Πολεμικού Ναυτικού και σε κατάσταση εμπόλεμων συνθηκών, ότι οι Αξιωματικοί του κινήματος με τα διδάγματα που εξέπεμψαν , τις αρχές που καθιέρωσαν με κύρια και βασικά το σεβασμό του Συντάγματος και των νόμων,ήσαν εκείνα που μας γαλούχησαν και μας παραδειγμάτισαν στην όλη πορεία μας στο Ναυτικό.
Πολλές οι στιγμές, τα περιστατικά, οι αφορμές που τα μηνύματα αυτά έφθαναν στους νεαρούς Δοκίμους της Σχολής ή στους νεαρούς Αξιωματικούς, και τους προβλημάτισαν ,όπως, όταν μετά την εκδήλωση του Κινήματος, εκδιώχθηκε – αποτάχθηκε ο τότε Υποδιοικητής μας στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων ή όταν ο δικτάτορας Ιωαννίδης, συγκεντρώνοντας όλους τους Αξιωματικούς του Πολεμικού Ναυτικού σε αίθουσα της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων, εντελώς υπερφίαλα και προφανώς λυσσαλέα, τους απείλησε λέγοντάς τους ότι «Δεν έχω κανένα πρόβλημα να σας αποτάξω όλους τώρα!!! Και να σας αντικαταστήσω με πληρώματα του Εμπορικού Ναυτικού!!» Δεν γνώριζε όμως ο ασεβής ότι η Ιστορία δεν ανέχεται την ΄Υβριν!!! Πέρασαν πολλά χρόνια από τότε και σήμερα, από το επίσημο αυτό βήμα, αισθάνομαι την ανάγκη να ευχαριστήσουμε όλοι εμείς εσάς τους Αξιωματικούς και Υπαξιωματικούς που οργάνωσαν και συμμετείχαν στο Κίνημα του Ναυτικού. Το χρωστούσαμε, εμείς η γενιά των Αξιωματικών της πρώτης μεταπολιτευτικής περιόδου.
Ένα πολύ μα πάρα πολύ μεγάλο ‘ευχαριστώ’ γιατί, με την κίνησή σας, τουλάχιστον δώσατε άλλη διάσταση στην άποψη που είχε κάθε Ελληνίδα και Έλληνας για τους Αξιωματικούς τότε, σας ευχαριστούμε γιατί μας διδάξατε τους κανόνες λειτουργίας της συντεταγμένης πολιτείας. Μετά από τόσα χρόνια, κάνοντας έναν απολογισμό, θα πρέπει και Σεις να είσθε ικανοποιημένοι, βασανισθήκατε και αγωνιστήκατε για την ελεύθερη βούληση του λαού μας, αγωνιστήκατε για το δικαίωμά του να επιλέγει. Αγωνιστήκατε ενάντια στη δικτατορία και στο Φασισμό, όπως οι γονείς σας.
Ακόμα και αν είχατε κάτι περισσότερο στο νου σας για τη συνέχεια, μια δημοκρατία δηλαδή πιο αξιοκρατική, πιο δίκαιη, πιο λειτουργική, ένα είναι βέβαιο, στην Δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα και για τον λόγο αυτό υπάρχει πάντα πεδίο για αγώνα. Στους εν ενεργεία συναδέλφους μας, την προσήλωσή των οποίων στις αρχές της Δημοκρατίας ουδείς αμφισβητεί, αν δε κάποιοι το πράττουν,επιεικώς σφάλουν, τους υποσχόμαστε όλοι εμείς οι παλαιότεροι ότι ο ομφάλιος λώρος μεταξύ μας είναι κάβος ρυμούλκησης από ισχυρότατο κράμα μετάλλων και δεν αποκόπτεται, είναι ο σωλήνας και τα αγόμενα της εν πλώ πετρέλευσης, θα είναι δε διαθέσιμα για να τους υποστηρίζουν όταν, όποτε, αν και για όσο εκείνοι το επιθυμούν και τους προτρέπουμε να μην λησμονούν τις παραδόσεις του Όπλου τους, να μην τους διαφεύγει ότι οι προκάτοχοί τους αντιστάθηκαν στην κατάλυση του Συντάγματος και αγωνίστηκαν για την επάνοδο της Δημοκρατίας είμαστε δε βέβαιοι πλέον, ότι δεν θα παραστεί ανάγκη να τους μιμηθούν. Πρέπει όμως να γνωρίζουν, όσοι έχουν στο νου τους κάτι ανάλογο με αυτό του ‘67, ότι δεν θα τους το επιτρέψετε και θα τους επαναλάβετε (διότι αυτό μας έπεισαν οι συνάδελφοί μας ότι πρέπει να πράττομε) ……ότι τήδε κείμεθα τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι.!!!!! Από καρδιάς και με σεβασμό Σας ευχαριστώ

 

(Η ομιλία έγινε την  25/5/2015 ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας εμπρός από το θωρηκτό Αβέρωφ. Κεντρικός ομιλητής ο αγαπημένος μας συμμαθητής Βασίλης Δημητρόπουλος.)